Ko agor katar juno o medije vakjarde kaj ani pakšinali Ukraina ani diz Berehove si mudardi 30 beršengi romni, savo so palo tazdivora, o manuša save so kerde o atako upral late činde lako krlo. Katar policija vakjarde kaj ano drom si arakhli romni “ratencar ko krlo“, thaj naštisarede te ikjarenla dzuvdi. Ko policijako raporto najsa čuto e romnjako alav thaj najsa informacija baš lako etnicititeto. Te kerela sa gova Rom – ka ovola sa vakjardo, numa kana o viktimo si romani romni, bistardilo te ovol phendo. Sa kava ano konteksto so si atakokerde sa majbut Roma thaj Romnja.
Kava atako kerdilo jek kurko palo so i policija istarda efta manušen ano Lviv, sebepi o kerdo atako ani romani mahala, kaj so sasa mudardo jek 24 beršengo terno Romano. Atakokerda le jek kupa maskirime murša, a panda nesave manuša sasa ingjarde ano hospitali sose sasa ratvakerde ko gova atako.
Ani Ukraina ko šuru katar julo, dzene katar veteranengi desničarengi policija National Druyhuna peravde i romani mahala ano Holosiivsky parko ano Kijev. Gova so mangenasa te keren anglal nekobor satora vakjarde le ano Facebook, vakerindoj kaj savoren si te palden katari mahala te na geletar pese korkoro o manuša so bešen odorigate, 24 satonge. Duje čhonenge kerdile panč bare atakora upral o romane mahale ki kaja phuv.
Ano barabarutno lil dzi šerutne ano Kijev , kedina baš manušikane nijamora, Human Rights Watch thaj Amnesty International, sikade mujalipe kale atakongen thaj akharde e šerutnen te reagirisaren gasave atakonge. Reakcija kalese najsa, so sar so phende kala kedina, „andape atmosfera te na kerel pe dzeza thaj del muj kala kupe thaj majodorigate te keren atakora“.
“E Ukrainake šerutne ko anglune čipote reagirisarde gasave atakonge, numa ko palune čhona ni dije dzovapi baš incidentora, so dije len putarde vasta te keren gasave atakora thaj naj kerdi lenge dzeza. Naj niso nevo so gasave atakora baron, sose o šerutne ni den dzovapi, numa bučalel mesažo kaj gasave atakota toleririnpe. Akhara tumen te keren akcija ki te čhinaven gasave čipote katar pizmibe thaj diskriminacija thaj gola so keren kala bukja akharen len ko dzovapjalipe”, vakjarel pe ko lil.
Ani Italija kala givesa, o nevo ministroandrune bukjenge , Mateo Salvini, dija pakjiv kaj ka genel e Romen, te dzanel pe „ko si thaj sode si“. Phenda kaj bezehase „gola so si len italijako themutnipe ka trubul te ikjaralen, našti paldalen“. Deš milja Roma thaj romanja dzivdin ani Italija, majbut ano dizenge margine.
E Romengo registro phareste šaj te ovol sose gova si thaj mujal konstitucionalo haj golesa šaj putardol e Panduraki kutija, fašistengo nakhlo vakti katar Musolinesko vakto, etnikane – rasaki statistika. I Italija kale politikatar ki paluni decenija crdijape.
Numa akana kate si o Salvini desničarengo klovno, kasko so muj si pherdo gasave bahanencar thaj trujal so dzanol kaj našti kerel len. Numa najo goja i bukji.Lese si majdzanlo anglal o italijanora te sikavel pe kaj arakhel e italijanen katar našle manuša thaj migrantora, kaj arakhel len katar Roma thaj romanja thaj katar sa avera. Ko jek kotor ani Europa e Romen dikhen len sar disavo zijani, naproduktivna, regresivna dzene ano sasuitnipe. Sar so sikaven o pučarkeriba, ano bajbaro numero europsake phuva dikhel pe pe lende sar negativnikano, save so stavora si ani Italija. O Salivani dzanol sar te kidel politikane poenora.
Ko kotor andari Europa o Roma si diskriminirime, thaj mujal lende kerel pe thaj fizikane atakora thaj paldipe, i percepcija katar aver si kaj o Roma si gola so si problemo, a šaj palo principo katar atriubucija-sukar si lenge so ovol lencar. Ko gasavo bukjengo dikhibe e Roma šaj salde te ovon gola so keren bilačipe, atakora, von si e bange, a na viktimora. Te si o Rom viktimo, ko si o čhelalo manuš?
O stavova vakjarde ko kava teksti si stavova katar auktori thaj nisikaven i redaktorikani politika katar Phralipena.
