I reforma ko kurikulumija ko berš savo so avel ka lel than ko sa o sikljovne kaj so kerela sa pe sar eksperimento siklana, dija dzi dzanipe i ministarka baš vigjani thaj edukacija Blazenka Divjak vakjarindoj kaj ano publicirime konsultacije ka bičadol činavipe te anel pe kurikulumora kaj so ko prilogo ka oven thaj kurikulumora katar o predmetora thaj maškar predmeteske teme.
Jek berš katar reformenge rasprave, dikjol kaj katar berš savo so avel ka len than ko sa o sikljovne ani phuv. Si panda problemora thaj kritike baš reforme save so si sar lengo keripe jeka jek e trendoncar save si ano kurko se gova so si čače zaruri ani edukacija. Numa gova naj salde reformengo pučibe, numa amaro dikhibe ki edukacija ko sahnipe.
O akcento si ki “dzivdipaski sikljovni” thaj “realnikano zaruripe” , a i “sikljovni baš manuš” peli ko aver plano. Dikhindoj kaj dzivdisara ko kurkesko thaj trendesko sasuitnipe ni kerel suprisija, numa naj lače kana avel katar gola save so proklamirin i edukacija thaj e edukacijake minse.
Dikjol kaj i edukacija ko sahnipe si čuti ano kurko thaj upri late si čuti ekonomijaki dogma, savake so khoni nimangel te kerel laf. O dzanlipe thaj i edukacija sakana sasa gola save so kerena sa o progreso, numa akana i minsa kerel savi edikacija thaj savo dzanlipe ka ovol. Golesa o reforme ko kurikulumora si len dajek rošali nukta kaj so del ani “apstrakcija” thaj “Imaginarno”. Sa gova so ko agiveso sasuitnipe našti te ovol ano kurko, numa avere dikhipasa barvakerel i manušikani manušeski evolucija. Katar ekonomikani profiteski paradigma i edukacija definiril pe ko gova so naj istemalkeripase thaj gova so si istemalkeripase.
Golesa astarel pe o statusi “quo” sose i edukacija si kurkese thaj si astaribe o akanutno hali sar del pe o takati thaj o čhani kolesa so ikjarel pe. Koja si nasvali nukta katar agiveski edukacija thaj ni crdel pe latar i kulikularno reforma savi si kritikuime kaj si ani bangi funda thaj katar aver perspektiva.Numa trubul te dikha thaj nesave pozitivnikane bukja, gola so si dzanle e romane kedinake. Andre ko sahne reforme ano kurikulumora telo modelo C si baš romano nacionalnikano minoriteto. Gova si avgo drom so kerel le i Kroacija sose dzi akana najsa nisavi edukacija baš o minoritetora so si bari mukin, sose gasavi edukacija baš bajroipe thaj pošukar halesko lačaripe e Romenge ko amaro sasuitnipe, numa thaj buhleste pendzaripe e romane kulturasa. O modelo C si modelo pal savo so i siklana kerel pe ki kroacijaki čhib, golesa so duj dzi panč satora si dende te sikljol pe i čhib thaj i kultura katar nacionalnikane minoritetenge. Dzipherde satora katar panč siklanake satora astarel i čibako sikljovipe thaj liljaripe katar nacionalnikane minoritetora, geografija, historija, muzika thaj arti.
Ani programa phenel pe kaj “i resarin katar kala kurikulumora si te kerel pe sikljovnaki kultura savi so sajdil turlipe thaj dzal ko interkulturalizmo thaj inkluzija, thaj leski implementacija ko ovol la sakcesi ako e elementora katar kurikulumi čhibake thaj kultura romane nacionalnikane minoritetetnge integririn pe ane sikljovnake kurikulumora thaj gijate i sikljovni ka ovol la pozitivnikano lačaripe ki situacija kana o romano minoriteti si anglal ekskluzija”.
Anglal nesavo vakti agorsarda thaj o publicirime konsultacije e bahan kurikulumeske e predmetose romani čhib thaj kultura-modeli C.
Sar so phenel pe, o interkulturako astaripe e Romenge si bare dzanlipastar, sose e dziakanutne kontaktora sasa stereotipencar, našukar pendzaripe e romane kulturake.O hali baš Roma ani Kroacija si disperzija ani sahni them, vakteske , sezonake migracije te kerdon disave bukja, dzuvdipe ano ckne izolirime kedina ko dizjake agora ja ulavde mahale, vakjarel o Neven Hrvatić ki peri buki Interkulturake kurikulumora thaj educiribe ko minoritetenge čhiba.
O adekvatno thaj šukar akseso ani edukacija si importantno integracijake thaj arakhibe o nacionalnikane minoritetenge, te šaj kerel pe jek lačo dzuvdipe. I edukacija trubul te kerel destigmatizacija thaj manušesko tromalipe ko sako dikhibe.
O kurikulumo palo modelo C e romane nacionalnikane minoritetenge, si ckno, numa šukar hapa ko gova drom. Ačol amenge o pučipe katar kale tekstosko šuru, gova so naj ani edukacija si pučipe savo progreso šaj kerel pe.
